پاسخ به ده سوال رایج درباره زودانزالی

سوال اول:  نرمالش چقدر است؟ می خواهم بدانم من نرمال هستم یا نه؟

آیا در سکس، عدد استانداردی وجود دارد؟ هیچ فرد یا زوجی نباید دنبال استاندارد و مقایسه باشد. هر زوجی استاندارد خودشان را دارند. در مورد تعریف زودانزالی هم بعضی ها گفته اند زیر یک دقیقه. اما تعریف غالب زودانزالی این است و می بینید که هیچ عددی در آن وجود ندارد: «زودانزالی یعنی اینکه فرد نتواند آن قدر که همسرش (یا حتی خودش) لازم دارد برای رسیدن به یک رضایت نسبی، انزال را به تاخیر بیندازد».

سوال دوم: پس من از کجا بفهمم برای زودانزالی درمان لازم دارم یا نه؟

مدیریت زمان انزال، یک مهارت است که هر مرد، برای داشتن یک رابطه زناشویی رضایت بخش، آن را باید به دست بیاورد. حالا بعضی ها به دلایل فیزیولوژیک، به طور طبیعی، در حدی هستند که برایشان دردسر درست نشود؛ این افراد در اولین رابطه ها کارشان راه می افتد و ظاهرا نیازی به درمان زودانزالی ندارند؛ اما حتی آنها هم به مرور زمان و با تمرین (و اگر لازم باشد با مشاوره) بهتر است یاد بگیرند چطور می شود انزال را به تعویق انداخت.

بعضی مردها اما از همان ابتدا، به دلایل فیزیولوژیک یا روانی (که البته هنوز روشن نشده) نیاز به کمک برای مشکل زودانزالی دارند. برای این دسته که ما می گوییم مبتلا هستند به «زودانزالی اولیه»، درمان، در قالب مشاوره و رفتاردرمانی (یعنی تمرین هایی که به فرد یاد می دهیم تا انجام دهد و جلسه بعد نتیجه را گزارش کند و تمرین های جدید انجام دهد و به همین ترتیب...) باید شروع شود. هدف این است که این افراد هم از بحران دربیایند. وگرنه بعد از اتمام جلسات مشاوره (حداکثر ۳_۴ جلسه اگر تمرین ها با جدیت انجام شود) آنها هم خودشان تمرین را ادامه می دهند و بهتر می شوند. چیزی شبیه تعلیم رانندگی، که افراد بعد از چند جلسه، دیگر خودشان مهارت شان را بالا می برند.

عده ای دیگر هم هستند که ممکن است به طور ثانویه  مبتلا شوند به زودانزالی. یعنی در یک دوره مشکلی نداشته اند و بعد گرفتار شده اند. تقریبا همه این افراد، به دلیل اضطراب های درونزاد یا برونزاد دچار مشکل زودانزالی می شوند چون استرس، همان طور که باعث می شود ما همه مهارت هایی که در آن خوبیم را نتوانیم خوب بروز دهیم، باعث زودانزالی هم می شود. پس «زودانزالی ثانویه» هم نیاز به مداخله درمانی دارد؛ به دو منظور: اول کمک برای کاهش استرس ها، و دوم آموزش مهارت کنترل انزال. چون این افراد مبتلا به زودانزالی ثانویه، اغلب قبل از استرس هم لب مرز بوده اند و خیلی مهارت آموزی نداشته اند و فقط بر اساس همان ویژگی های ذاتی اولیه، توانسته اند در حد بخور و نمیری خودشان را کنترل کنند. این مطلب را بخوانید.

سوال سوم: این تعریف زودانزالی که برای متاهل هاست. پس مجردها چه؟

واقعیت همین است. زودانزالی برای یک رابطه زناشویی تعریف شده، در مورد خودارضایی چطور؟ قاعدتا فردی که هیچ رابطه ای با جنس مخالف نداشته نمی تواند بگوید من زودانزالی دارم. ممکن است یک پسر جوان این طور باشد که با کمترین تحریک فیزیکی، حتی بدون دست زدن و فقط با دیدن یک صحنه انزال شود. خب احتمال قریب به یقین، این فرد در اولین ارتباط زناشویی زودانزالی خواهد داشت. اما آیا ما می توانیم الان برای درمان زودانزالی اقدام کنیم؟

این سوال را مجبورم بر اساس تجربه شخصی جواب بدهم چون در این مورد، شواهد علمی وجود ندارد. نظر من این است که درمان زودانزالی در فردی که امکان رابطه جنسی منظم ندارد، بی معناست. چون اولا ما برای مهارت آموزی در او باید برایش به طور مرتب (اقلا هفته ای دو بار) خودارضایی تجویز کنیم که من موافق نیستم و فکر می کنم بازی با چاقوست. ثانیا حتی اگر این مهارت را در تمرین خودارضایی یاد بدهیم، شرایط رابطه زناشویی با شرایط دیگر فرق می کند و استرس های رابطه با همسر یا پارتنر، همه چیز را ممکن است به نقطه صفر برگرداند. برای همین، من هیچ وقت درمان زودانزالی را در یک مرد مجرد شروع نمی کنم.

سوال چهارم: من خیلی مرد بدشانسی هستم که زودانزالی دارم. درست است؟

مطالعات مختلف در جوامع مختلف آمارهای مختلفی در مورد زودانزالی ارائه کرده اند. از ۵ درصد تا ۶۵ درصد مردان در دوره ای از زندگی شان زودانزالی را تجربه می کنند. متوسطش را اگر بگیریم، یعنی حدود ۳۰ درصد آقایان نیاز پیدا می کنند به مداخله برای یاد دادن مهارت کنترل انزال. حالا شما خودتان تصمیم بگیرید که جزو این ۳۰ درصد بودن را برای خودتان بدشانسی در نظر بگیرید یا نه.

سوال پنجم: وقتی اسپری و ژل بی حسی و کاندوم تاخیری هست، چه نیازی هست به درمان زودانزالی؟

این سوال، در خوش بینانه ترین حالت، مثل این است که بگوییم وقتی برای سفر، اتوبوس هست چه نیازی به ماشین شخصی؟ اگر واقعا اسپری و کاندوم تاخیری برای زودانزالی شما کار می کند، حرفی نیست. اما خیلی وقت ها شما سروقت به ترمینال نمی رسید و جا می مانید. ضمنا در اتوبوس هرگز آن قدر راحت نیستید که در ماشین خودتان. در ماشین شخصی میتوانید هر وقت خواستید بایستید و از سفر لذت ببرید اما در اتوبوس چه؟ و البته این مثال اتوبوس خیلی هم مثال خوبی نیست. چون اتوبوس به هرحال آدم را به مقصد می رساند اما مواد تاخیری، ممکن است اصلا برای زودانزالی کار نکند.

اینها روش های «مسکن» و موقتی هستند و «درمان» نیستند. حتی داروها هم درمان زودانزالی نیستند. درمان زودانزالی، فقط همان مهارت آموزی است، که با آموزش شروع و با تمرین کامل می شود.

سوال ششم: پس چرا هر دکتری می روم برای زودانزالی من دارو می نویسد؟

ما در ایران هنوز رشته سکس تراپی نداریم. چند نفری در چند سال گذشته خودشان دست به کار شده اند و با مطالعات و تجربه های شخصی و یا تحصیل در خارج از کشور، پیشاهنگ شده اند. آنها گاهی کارگاه آموزشی برای پزشکان، روان شناسان یا ماماها برگزار کرده اند و می کنند که البته فقط یک آشنایی است و تا درمانگر جنسی شدن، خیلی راه هست.

خلاصه که اوضاع آشفته ای است و فکر می کنم در کل ایران، شاید ۱۰۰ نفر هم نباشند که در این حوزه بشود به کارشان اطمینان کرد. پس طبیعی است اگر شما به چند پزشک یا مشاور مراجعه کنید و توصیه های غیرمؤثری برای درمان زودانزالی دریافت کنید، یا با تجویز چند دارو، شما را از سر خودشان باز کنند. آنها نمی دانسته اند و شما هم چاره ای نداشته اید. هیچ کس مقصر نیست، جز نظام سلامت ما، که هنوز هم دلش نمی خواهد این حوزه را به رسمیت بشناسد.

سوال هفتم: یعنی ویاگرا و ویگرکس و متادون و ترامادول و فلوکستین و آسنترا و صد تا داروی دیگر که حتی متخصص ها برای زودانزالی تجویز می کنند کشک است؟

قطعا مصرف ترامادول یا تریاک و مشتقات آن برای درمان زودانزالی، احمقانه ترین راه است. سیلدنافیل (ویاگرا) و مشتقاتش هم که متأسفانه همکاران ارولوژیست گاهی برای زودانزالی تجویز می کنند، درمان درستی نیست. تنها در موارد خاصی که زودانزالی همراه اختلال نعوظ باشد، ممکن است این داروها به کار بیایند.

 تا امروز، تنها داروهای مورد قبول برای درمان موقتی زودانزالی، داروهای موسوم به SSRI هستند که معروف ترین شان فلوکستین است. اینها البته کاربرد اصلی شان درمان اختلالات خلقی و افکار وسواسی است، اما یک عارضه جانبی هم دارند که آن تاخیر انزال است و ما را مفتخر کرده تا برای درمان موقتی زودانزالی از آنها استفاده کنیم. باز هم تاکید می کنم این داروها، تا وقتی مصرف شوند مؤثرند (و گاهی هم نیستند). اصل، همان آموزش مهارت کنترل است.

سوال هشتم: مگر انزال، اصلا یک رفلکس عصبی-نخاعی نیست که در اختیار آدم نیست. پس شما در مورد زودانزالی، در رفتار درمانی چی یاد می دهید؟

دقیقا همین طور است. خود انزال، تحت اراده ما نیست. مگر نعوظ تحت کنترل ما هست؟ نعوظ هم نیست. الان چشمتان را ببندید و اراده کنید، همان طور که مثلا اراده می کنید دستتان را بالا می برید، نعوظ داشته باشید. (البته اگر آقا هستید. اگر خانم هستید همین اراده را می توانید برای ترشحات تناسلی تان به خرج بدهید. آیا می توانید اراده کنید و خیس شوید؟) می شود؟ نمی شود؛ مگر اینکه افکار خاصی در ذهن بیاورید یا خودتان را در معرض تحریکات خاصی قرار دهید. آن وقت می شود.

این یعنی درست که ما بعضی فرایندهای تحت کنترل سیستم عصبی خودکارمان دست خودمان نیست؛ اما می توانیم غیر مستقیم مدیریت کنیم. مثال ساده اش دفع ادرار است. مثانه ما کم کم پر می شود تا به جایی می رسد که ما احساس می کنیم باید دست شویی برویم. این مکانیسم خودکار است و دست ما نیست. اما هم آب خوردن های قبلش که مثانه کی پر شود دست ماست؛ هم اینکه دقیقا کی برویم دست شویی و مثانه را خالی کنیم. ما یک اسفنکتر داخلی پیشابراه در گردن مثانه داریم که تحت کنترل ما نیست و وقتی مثانه پر شود، باز می شود تا ما احساس دفع کنیم. اما یک اسفنکتر خارجی پیشابراه هم داریم که کنترلش را در کودکی یاد گرفته ایم و هر وقت بخواهیم بازش می کنیم.

در انزال هم این اتفاق می افتد: پیام های حسی ناشی از تحریکات جنسی می رود به یک مرکز در نخاع و و وقتی به یک حد خاص رسید (آستانه انزال)، آن مرکز یک پیام حرکتی می فرستد به دستگاه تناسلی که باعث ترشح منی داخل مجاری می شود. این مرحله را می گوییم مرحله emission  یا صدور. از اینجا به بعد دیگر دست ما نیست. یعنی از این نقطه، دیگر نمی شود جلوی انزال را گرفت. بعد هم مرحله explosion یا انفجار اتفاق می افتد که انقباض های عضلانی ریتمیک است برای شوت کردن منی به بیرون.

هنر یک مرد این است که تحریکات را طوری کنترل کند و آن نقطه غیر قابل بازگشت را طوری بشناسد که تا قبل از رسیدن به آن، همه چیز تحت کنترل باشد. این مهارت، آموزش لازم دارد.

سوال نهم: آیا زودانزالی را درمان نکنم برایم ضرری دارد؟

زودانزالی، کیفیت رابطه زناشویی را پایین می آورد. کیفیت، هم برای زن مهم است هم برای مرد. آیا می دانستید خیلی خانم ها اصلا با نزدیکی ارگاسم نمی شوند و آقای شوهر می تواند قبل از دخول همسر را به ارگاسم برساند؟ بنابراین همیشه، قضیه ارگاسم نشدن زن به دلیل کوتاه بودن نزدیکی،  در زودانزالی،  مطرح نیست. قضیه این است که حتی بعد از ارگاسم، خانم همسر از اینکه می بیند شوهرش نمی تواند حتی چند دقیقه نزدیکی داشته باشد، حس بدی پیدا می کند. وقتی احساس رضایت در اتاق خواب کم شود، وقتی اتاق خواب سرد شود، همه خانه سرد می شود؛ حتی آشپزخانه!

گذشته از این، هر مردی هم دلش میخواهد قضیه طولانی شود و لذت بیشتر؛ پس به دنبال زودانزالی، یک جور احساس سرخوردگی و حتی بی کفایتی می کند. این حس با او هست، تا رابطه بعدی. در رابطه بعدی هم استرس دارد؛ که باز هم دوباره آن اتفاق (زودانزالی) که نباید بیفتد می افتد. و باز حالمان گرفته می شود. و باز در دفعات بعد، تکرار و تکرار این احساسات منفی.

جمع شدن احساسات منفی، در فرایندی که باید لذت بخش باشد، اما نیست، نتیجه اش می شود تعطیل شدن میل و توانایی جنسی.

خیلی از مردان، مخصوصا آنها که به رضایت همسرشان در سکس بیشتر توجه دارند، به دنبال زودانزالی طول کشیده، ممکن است دچار اختلال نعوظ شوند، یا حتی کاهش میل جنسی. اینها عوارض درمان نکردن زودانزالی است. وگرنه تا امروز عارضه دیگری برای آن اثبات نشده.

سوال دهم: برای درمان زودانزالی چه باید بکنم؟

از یک سکس تراپیست وقت می گیرید. سکس تراپیست ها موجودات ترسناکی نیستند. آنها هیچ کاری نمی کنند جز مشاوره. یعنی فقط در جلسه اول، به شما می گویند که در یک ماه آینده باید در روابط زناشویی تان چه کار کنید. بعد هم می گویند یک ماه دیگر بیا ببینم چه کار کردی. شما ممکن است یک ماه بعد بیایید و بگویید: دکتر! من فقط ۲۰ درصد بهتر شده ام! و من سکس تراپیست به شما می گویم اینکه عالی است! مگر قرار بود چه کنیم؟ کدام مهارت هست که یک شبه در آن به بالاترین مدارج برسید؟

درمان زودانزالی به همین راحتی است. البته حوصله می خواهد و پیگیری.

این پرسش و پاسخ ها را هم نگاه کنید:

• زودانزالم! چه کنم!؟
• قرص و اسپری تاخیری معرفی کنید!
• میل جنسی بالا دلیل زودانزالیه؟
• آیا زودانزالی و سایز آلت به هم ربطی دارند؟
• زودانزالی در خانم ها!